Η Ελλάδα αντιμετωπίζει επί του παρόντος μια έλλειψη Νοσηλευτών που έχει ως αντίκτυπο την αύξηση του κόστους υγειονομικής περίθαλψης και την χαμηλότερη ποιότητα ζωής στους κατοίκους όλης της χώρας. Τη στιγμή μάλιστα που έχουμε αρχίσει να συζητάμε για ποιότητα στην υγεία, με το Υπουργείο Υγείας να θέτει ως στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας υπηρεσιών υγείας στους έλληνες πολίτες.
Σύμφωνα με την απογραφή θεραπευτηρίων της ΕΛΣΤΑΤ για το 2022 (δημοσιεύθηκε 01/04/2024) το νοσηλευτικό προσωπικό που απασχολείται στα νοσοκομεία είναι περίπου 43.000. Από αυτούς, λίγο περισσότεροι από 33.000 απασχολούνται στα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ., 8.500 σε ιδιωτικές κλινικές και περίπου1.000 σε ιδιωτικά νοσκομεία. Ο αριθμός Νοσηλευτών μαζί με τους Βοηθούς Νοσηλευτών που αναλογούν σε 1.000 κατοίκους είναι 3.8 στη χώρα μας, τη στιγμή που ο μέσος όρος για τις χώρες του ΟΟΣΑ είναι 9.2.
Οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτή την έλλειψη εντοπίζονται πρωτίστως στη φύση της εργασίας. Η άσκηση της Νοσηλευτικής είναι ένα εξαιρετικά απαιτητικό επάγγελμα με τους Νοσηλευτές να δηλώνουν συχνά έντονη σωματική και συναισθηματική εξάντληση, κόπωση, επαγγελματική εξουθένωση και την άισθηση ότι είναι υποτιμημένοι στο σύστημα υγείας. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις χαμηλές αποδοχές δρουν αποτρεπτικά στην άσκηση του επαγγέλματος, με τους νέους να μην το επιλέγουν και αρκετούς που το επέλεξαν να το εγκαταλείπουν πρόωρα.
Η γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας επιφέρει αυξημένη ζήτηση υπηρεσιών υγείας από την μια, με αύξηση της ζήτησης Νοσηλευτών, και από την άλλη ακολουθεί και την γήρανση των Νοσηλευτών που συνταξιοδοτούνται μαζικά. Τα επόμενα δύο χρόνια θα αποχωρήσουν από το Ε.Σ.Υ. οι Νοσηλευτές που προσλήφθηκαν μαζικά το 1990-1995 και αποτελούν το 15-20 % του συνόλου των εργαζομένων στα νοσοκομεία.
Ακόμη μια απώλεια για το νοσηλευτικό δυναμικό της χώρας είναι η μετανάστευση. Δεν είναι λίγοι οι Νοσηλευτές που αποχώρησαν την τελευταία δεκαετία για χώρες τις Ευρωπαικής Ένωσης κυρίως, για καλύτερες εργασιακές συνθήκες και αποδοχές. Υπολογίζεται ότι πάνω από 3.500 Νοσηλευτές με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης (με μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές οι περισσότεροι) μετανάστευσαν.
Επιπρόσθετα υπάρχει ένα κενό στην εκπαίδευση των Νοσηλευτών. Οι Νοσηλευτές που αποφοιτούν κάθε χρόνο από τις νοσηλευτικές σχολές είναι περιπου 1560, αριθμός που δεν είναι ικανός να καλύψει την αυξημένη ζήτηση. Η αύξηση όμως των εισακτέων στα Πανεπιστήμια δεν μπορεί να γίνει χωρίς αύξηση υποδομών και φυσικά μελών Δ.Ε.Π. Όλο αυτό απαιτεί πολιτικό σχεδιασμό και βούληση για κατανομή πόρων προς αυτή την κατεύθυνση.
Δεν μπορεί ακόμα να αγνοηθεί η υποεκπροσώπηση των Νοσηλευτών σε θέσεις ηγεσίας. Εξακολουθεί, η χάραξη πολιτικών υγείας και γενικότερα η εκπροσώπηση των υγειονομικών σε καίριες θέσεις του συστήματος υγείας, να μην περιλαμβάνει Νοσηλευτές.
Αν σήμερα θέλουμε να μιλάμε για ποιότητα στην υγεία πρέπει πρώτα να αντιμετωπίσουμε την έλλειψη Νοσηλευτών που βαίνει αυξανόμενη στη χώρα μας όπως και σε όλες τις δυτικές κοινωνίες. Απαιτούνται άμεσα αποτελεσματικές παρεμβάσεις από την πολιτεία προκειμένου να προληφθεί η συρρίκνωση του συστήματος υγείας.
- Οικονομικά κίνητρα προσέλκυσης και παραμονής των νοσηλευτών στο επάγγελμα
- Δημιουργία κλάδου Νοσηλευτών Ε.Σ.Υ.
- Αύξηση των εισακτέων στις νοσηλευτικές σχολές
- Θεσμοθετημένη εμπλοκή των Νοσηλευτών στην ηγεσία
Η νοσηλευτική κρίση, απότοκος της έλλειψης, απαιτεί άμεση προσοχή και δράση. Η έλλειψη αυτή οφείλεται σε διάφορους παράγοντες που απαιτούν μια πολυδιάστατη προσέγγιση. Χρειάζεται να ενισχυθεί το σώμα τον Νοσηλευτών μετριάζοντας τα εκπαιδευτικά κενά ενώ παράλληλα θα αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της παραμονής στο επάγγελμα, της εξουθένωσης και της μετανάστευσης.
Πελαγία Μπατίκα,
Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου ΠΑ.ΣΥ.ΝΟ. – Ε.Σ.Υ. Ν. Αττικής
