Η ικανότητα των νοσηλευτών να καθορίζουν τα σύνορά τους έχει αυστηρώς εμποδιστεί από την έλλειψη δύναμης να αλλάξουν την κατώτερη θέση τους στο σύστημα υγείας. Η έλλειψη επιρροής του νοσηλευτικού επαγγέλματος στο σύστημα υγείας δεν είναι ένα πρόσφατο γεγονός. Είναι το αποτέλεσμα επικρατούντων πίστεων σχετικά με τις σχέσεις νοσηλευτικής φροντίδας. Αναμφισβήτητα, η κοινωνική κουλτούρα αντίληψης για τις γυναίκες και ο ρόλος τους στην κοινωνία έχει εξασθενήσει σημαντικά τις δυναμικές συνεισφορές του νοσηλευτικού επαγγέλματος, καθώς τέτοιες δυνάμεις έχουν σημαντικώς επηρεάσει το κατεστημένο ρεύμα νοσηλευτικής. Εξίσου καταστροφικές μπορεί να είναι οι στάσεις κι οι συμπεριφορές των νοσηλευτών. Ο Simmons & Rosenthal (1981) πίστευαν ότι μετά 15 χρόνια αποκάλυψης στο γυναικείο κίνημα, περισσότερα σημεία από νέες συναισθήσεις μεταξύ επαγγελματιών νοσηλευτών θα έπρεπε να έχουν καταφανεί. Βρήκαν ότι προχωρημένες υπηρεσίες των νοσηλευτών περιορίζουν ακόμη την ικανότητα να καθορίζουν τον ρόλο τους μες το σύστημα υγείας. Η αντίσταση από το ιατρικό προσωπικό συχνά εμποδίζει τους νοσηλευτές να πραγματοποιούν τους τελικούς τους σκοπούς. Οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι πραγματικές αλλαγές και μεταβάσεις ρόλων στην Νοσηλευτική θα παραμείνουν απατηλοί στόχοι, εκτός εάν οι νοσηλευτές πρώτα αποβάλλουν τις παραδοσιακές εξαρτήσεις από τους ιατρούς και επανορθώσουν την ισορροπία μεταξύ επικράτησης ιατρών και υπηρετικότητας νοσηλευτών.
Η θεωρητική υποστήριξη εστιάζεται στο τυπικό φύλο ή στους ρόλους γένους που μαθαίνονται στην οικογένεια και που έχουν μεταφερθεί στους επαγγελματικούς ρόλους ανδρών-γυναικών. Τα παιδιά μαθαίνουν από κοινωνικές εμπειρίες στο γενικό τους περιβάλλον. Η μελέτη των Elaine Menter – Katzman & JoanI. Roberts (1980) απευθύνει τα ακόλουθα ερωτήματα:
Πώς οι κοινωνικοί ρόλοι απευθύνονται σε επαγγελματικούς ρόλους?
Ποια πρότυπα συμπεριφοράς στην καθημερινή ζωή των νοσηλευτών ως γυναίκες συγκρούονται με τις αλληλεπιδράσεις τους με τους ιατρούς ως άνδρες?
Ποια πρότυπα συμπεριφοράς φύλου ή ρόλου γένους επιδεικνύουν οι νοσηλευτές, όταν εκτελούν τον επαγγελματικό τους ρόλο?
Ποια θέματα αντιπροσωπεύονται από τα πρότυπα συμπεριφοράς?
Πώς οι συμπεριφορές παραλληλίζουν εκείνες από τις γυναίκες, μητέρες ή κόρες, όταν εκτελούν τον κοινωνικό τους ρόλο στις σχέσεις παραδοσιακής οικογένειας?
Η έρευνα αποτελούσε μέρος μιας μεγαλύτερης μελέτης ολοκλήρωσης ποιοτικών και ποσοτικών μεθόδων μέσω συνεντεύξεων από νοσηλευτές. Στο συγκεκριμένο μέρος της έρευνας διαπιστώθηκε η σημασία των υποδεέστερων ρόλων στο νοσηλευτικό επάγγελμα:
Υποδεέστεροι ρόλοι: Το πρώτο κυριότερο θέμα αφορά την υποδεέστερη κρίση νοσηλευτικού επαγγέλματος φροντίδας ασθενή απέναντι στη δύναμη απόφασης του ιατρού. Για παράδειγμα, ένα πρωινό στην ορθοπεδική κλινική, ένας ασθενής, ο οποίος είχε προγραμματιστεί για εγχείρηση το απόγευμα, είχε εντολή από τον ιατρό να μη φάει τίποτα μετά τα μεσάνυχτα. Ο ιατρός δεν είχε δώσει εντολή για τη συνηθισμένη ενδοφλέβια αγωγή. Η νοσηλεύτρια ανέφερε την κατάσταση στην προϊσταμένη και οι δύο αποφάσισαν ότι έπρεπε να συμβουλευτούν τον ιατρό-αναισθησιολόγο. Τηλεφώνησαν στον αναισθησιολόγο για να προτείνει ενδοφλέβια αγωγή. Αρνήθηκε να δώσει εντολή. Αργότερα, η νοσηλεύτρια είπε θυμωμένα: «Είναι τα μικρά πράγματα που κάνουν εδώ γύρω τη ζωή δυστυχισμένη. Είναι ανόητο να έχεις μια 80χρονη γριά γυναίκα χωρίς φαγητό ή νερό για τόσες πολλές ώρες χωρίς μια ενδοφλέβια αγωγή». Συμπωματικά, η εγχείρηση ακυρώθηκε αργότερα. Οι νοσηλεύτριες μοιράστηκαν τις ματαιώσεις τους μεταξύ τους, λέγοντας για παράδειγμα: «Οι νοσηλευτές δεν έχουν δύναμη και δεν παίρνουν επιπρόσθετη δράση». Σε μια άλλη περίπτωση, ένας γιατρός ενημέρωσε έναν ασθενή ότι σύντομα θα έπαιρνε εξιτήριο. Αρκετές ημέρες μετά τη συζήτηση, ο γιατρός δεν είχε εμφανιστεί ξανά. Η προϊσταμένη προσπάθησε να έρθει σε επαφή με τον γιατρό, ο οποίος δεν απάντησε στο τηλεφώνημά της. Η προϊσταμένη είπε σε μια άλλη νοσηλεύτρια: «O ασθενής είναι στενοχωρημένος και άκεφος και δε θα ησυχάσει αν δεν μιλήσει με τον γιατρό του. Δεν υπάρχει τίποτα που να μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό». Σε μια παρόμοια κατάσταση, μια νοσηλεύτρια δίστασε να υπενθυμίσει στον γιατρό, φοβούμενη μήπως της πει να κοιτάξει την δουλειά της.
Οι νοσηλευτές αγνοούσαν την μεγάλη επίδραση της ανισχυρότητάς τους στην καλυτέρευση των ασθενών. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης με θέμα σχέσεις νοσηλευτών – ιατρών, μια προϊσταμένη νοσηλεύτρια σχολίασε πάνω σε μια πρόσφατη επίδειξη σύγκρουσης ιατρών – νοσηλευτών, που σκηνοθετήθηκε από νοσηλευτές στα δύο τοπικά νοσοκομεία «Με κάνει να θυμώνω. Δε νομίζω ότι είναι το κυριότερο πρόβλημα που έχει η Νοσηλευτική. Τουλάχιστον όχι εδώ. Οι σχέσεις μας είναι καλές, οι σχέσεις ιατρών – ασθενών έχουν πρόβλημα. Έχω μιλήσει στους ιατρούς, αλλά δεν ακούν. Δεν έπιασε ότι η απόρριψη των ιατρών στις συστάσεις της ήταν το κλειδί του προβλήματος».
Κλείνω με την απολογία του Σωκράτη ΧΧΧ 398: «Η ωραιότερη κι ευκολότερη μέθοδος είναι να μην εμποδίζεις τους άλλους να σε κρίνουν, αλλά να προετοιμάζεις τον εαυτό σου να γίνεις όσο μπορείς καλύτερος».
Νικόλαος Κιούσης, Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου ΠΑ.ΣΥ.Ν.Ο. – Ε.Σ.Υ.,
Νοσηλευτικά Δρώμενα, 2ο Τεύχος, Ιανουάριος – Φεβρουάριος – Μάρτιος 2021,
«Νοσηλευτικό Ιστορικό»
