Ένα χρόνο μετά τη θέση σε ισχύ του ενιαίου βαθμολογίου και μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων- Ν. 4024/2011- περίπου οι μισές από τις διατάξεις του έχουν τύχει εφαρμογής, ενώ για πολλά από τα θέματα που ρυθμίζει εφαρμόζονται ακόμη οι μεταβατικές διατάξεις ή οι διατάξεις που ίσχυαν πριν τη δημοσίευσή του.
A. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΑΝ ΚΑΙ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΕΚΥΨΑΝ
α. επίδομα ανθυγιεινής εργασίας
Μια από τις σημαντικότερες διατάξεις που έτυχαν εφαρμογής είναι εκείνη του άρθρου 15 παρ. 1 για τη χορήγηση επιδόματος επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας. Η Υπουργική απόφαση που καθορίζει τους δικαιούχους και τα σχετικά ζητήματα εξεδόθη κατόπιν διαρκών πιέσεων και υπομνημάτων της ΕΝΕ και της ΠΑΣΥΝΟ στις 24-2-2012. Προϋποθέσεις για την καταβολή του επιδόματος είναι:
α. Η πλήρης και αποκλειστική απασχόληση- ήτοι όχι η μερική.
β. Η απασχόληση στους χώρους που δικαιολογούν την καταβολή του. Αυτοί προσδιορίζονται στο άρθρο 2 της απόφασης και είναι: τα Νοσοκομεία, οι Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας της Χώρας, τα ΕΚΑΒ, τα Κέντρα Υγείας, τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας, τα ΝΠΔΔ του Τομέα Προνοίας και τα Αγροτικά Ιατρεία τα οποία υπάγονται στα Δημόσια Νοσοκομεία. Ο Νόμος δε κάνει καμία διάκριση μεταξύ ιδιαίτερων χώρων/γραφείων και κλινικών/ μονάδων/ ιατρείων/ θαλάμων και δεν εξαρτά τη χορήγηση του επιδόματος από τη διάρθρωση των κτιριακών υποδομών των Νοσοκομείων ή την άμεση και συνεχή επαφή με τον ασθενή. Όταν ο Νομοθέτης κάνει λόγο για Νοσοκομεία, εννοεί το σύνολο των δομών εκάστου.
γ. Η απασχόληση με τις ειδικότητες που δικαιολογούν την καταβολή του επιδόματος. Το προσωπικό της νοσηλευτικής υπηρεσίας ανήκει στην Α κατηγορία της ανωτέρω Υπουργικής απόφασης, σύμφωνα με το άρθρο 2 αυτής χωρίς καμία διάκριση και εξαίρεση. Επομένως, όλες οι ειδικότητες των υπαλλήλων που ανήκουν στην Νοσηλευτική Υπηρεσία δικαιούνται το επίδομα, αδιακρίτως.
Για τη χορήγηση του επιδόματος, στο άρθρο 6 της απόφασης ορίζεται ότι για τη συνδρομήτων ανωτέρω προϋποθέσεων εκδίδεται κάθε μήνα βεβαίωση του οικείου προϊσταμένου. Στην περίπτωση των Νοσηλευτών, Προϊστάμενος είναι αποκλειστικά ο Προϊστάμενος Νοσηλευτικού Τμήματος. Προϊστάμενοι των Προϊσταμένων Τμημάτων είναι οι Τομεάρχες και Προϊσταμένη των Τομεαρχών είναι η Διευθύντρια Νοσηλευτικής Υπηρεσίας. Προϊστάμενος όλων είναι ο Διοικητής του Νοσοκομείου και όχι ο Διοικητικός Διευθυντής που είναι ισότιμος ιεραρχικά με τη Διευθύντρια Νοσηλευτικής Υπηρεσίας.
Σε μεγάλο νοσοκομείο της Επαρχίας ο Διοικητικός Διευθυντής προέβη αναρμοδίως στην περικοπή του επιδόματος στους τομεάρχες, τη διευθύντρια ΝΥ και το προσωπικό του γραφείου ΝΥ και απεύθυνε ερώτημα στο ΓΛΚ, συνδέοντας παρανόμως την καταβολή του επιδόματος με την παροχή νοσηλείας με τη στενή έννοια του όρου. Σε νοσοκομείο μικρότερης πόλης, αποφασίστηκε αιφνιδίως η περικοπή του επιδόματος από ένα σύνολο Νοσηλευτών, αυθαίρετα, χωρίς τη βεβαίωση της συνδρομής των προϋποθέσεων που απαιτεί ο Νόμος από τα πρόσωπα που αυτός προβλέπει.
Αναφορικά με το σημαντικό ζήτημα του διαστήματος των αδειών κατά το οποίο εξακολουθεί να καταβάλλεται το επίδομα ανθυγιεινής και επικίνδυνης εργασίας, περιορισμός χρόνου τίθεται μόνον αναφορικά με τις εκπαιδευτικές άδειες, οι οποίες απαιτείται να είναι διάρκειας ως δυο μηνών. Οι αναρρωτικές άδειες που δικαιολογούν την καταβολή του επιδόματος είναι κατά ρητή πρόβλεψη περιορισμένες ως έξι μέρες κατ’ έτος ή απαιτούν να προηγηθεί νοσηλεία. Για τις πρώτες- τις βραχυχρόνιες αναρρωτικές άδειες- τίθεται χρονικό όριο 6 ημερών κατ’ έτος, προκειμένου να εξακολουθήσει να καταβάλλεται το επίδομα, ενώ για τις δεύτερες- που χορηγούνται από δημόσια νοσοκομεία κλπ- δεν τίθεται τέτοιος χρονικός περιορισμός, αλλά μόνον η προϋπόθεση της νοσηλείας στα αναφερόμενα νοσηλευτικά ιδρύματα και κλινικές, που πρέπει να αποδεικνύεται από τα νόμιμα παραστατικά.
β. υπηρέτηση σε θέση ευθύνης
Το επόμενο θέμα στο οποίο ο Νόμος και οι εκδοθείσες εγκύκλιοι συνέβαλαν σε μια ορθότερη αντιμετώπιση των ζητημάτων που είχαν προκύψει υπό το προϊσχύσαν καθεστώς, είναι αυτό της μοριοδότησης υπηρέτησης σε θέση προϊσταμένου με ανάθεση και της καταβολής του επιδόματος θέσης ευθύνης, που αποσυνδέθηκαν και ρητώς από την τοποθέτηση στη θέση προϊσταμένου με κρίση.
Αναφορικά με τη μοριοδότηση, το κείμενο του Νόμου στο άρθρο 10, ρητά θέτει ως προϋπόθεση για τη θεμελίωση δικαιώματος επιλογής για θέσεις ευθύνης όλων των βαθμίδων την άσκηση καθηκόντων Προϊσταμένου οργανικής μονάδος. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει πλέον ρητά και με σαφήνεια η βούληση του Νομοθέτη για τη μοριοδότηση του χρόνου άσκησης καθηκόντων Προϊσταμένου οργανικής μονάδος, με οποιοδήποτε τρόπο και αν έχουν ανατεθεί αυτά στον Υπάλληλο και όχι μόνο όταν αυτός έχει επιλεγεί κατά τη διαδικασία των κρίσεων. Υιοθετώντας την απόλυτα κρατούσα άποψη που εκφράζει η Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας εδώ και 20 έτη, ο Νομοθέτης καθιστά την «άσκηση καθηκόντων» Προϊσταμένου όχι μόνο κριτήριο επιλογής σε θέση ευθύνης, αλλά απαραίτητη προϋπόθεση για την υποψηφιότητα του υπαλλήλου για την επιλογή του σε θέση ευθύνης. Στο ίδιο το Νομοθετικό κείμενο δεν γίνεται λόγος για «επιλογή ή κρίση» σε θέση Προϊσταμένου, αλλά για ΕΝ ΤΟΙΣ ΠΡΑΓΜΑΣΙ ΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΗΚΟΝΤΩΝ.
Αναφορικά με το επίδομα θέσης ευθύνης, στο άρθρο 18 ορίζεται ότι αυτό καταβάλλεται και στην περίπτωση προσωρινής απουσίας του δικαιούχου από τα καθήκοντα του, για οποιαδήποτε αιτία, αλλά όχι πέραν των δύο (2) μηνών συνολικά κατ` έτος. Σε περίπτωση νόμιμης αναπλήρωσης των προϊσταμένων της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, το επίδομα της αντίστοιχης βαθμίδας καταβάλλεται μετά την παρέλευση διμήνου στους αναπληρωτές των θέσεων αυτών. Ειδικότερα, στην περίπτωση κένωσης ή σύστασης θέσης προϊσταμένου οργανικής μονάδας καταβάλλεται το ως άνω επίδομα στο νόμιμο αναπληρωτή, από την έναρξη της αναπλήρωσης.
Το επίδομα θέσης ευθύνης καταβάλλεται σε δημόσιους υπαλλήλους και υπαλλήλους των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και των ΟΤΑ που ασκούν καθήκοντα προϊσταμένων Διοίκησης, χωρίς να γίνεται διάκριση ως προς τον τρόπο επιλογής και τοποθέτησής τους.
γ. περικοπές όλων των επιδομάτων που προβλέπονταν πριν τον Ν. 4024/11
Άμεσα μετά τη θέση σε ισχύ του Νόμου περικόπηκαν όλα τα επιδόματα των οποίων προβλεπόταν η κατάργηση στις τελικές διατάξεις αυτού. Ουδεμία εξάρτηση υπήρξε εν προκειμένω από έκδοση προεδρικού διατάγματος ή υπουργικής απόφασης που να θέτει πρόσθετες προϋποθέσεις.
δ. κατάργηση αμοιβών συλλογικών οργάνων
Το άρθρο 21 του Νόμου ορίζει: « Τα κάθε είδους μόνιμα ή προσωρινού χαρακτήρα συλλογικά όργανα του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ. και των Ο.Τ.Α., τα οποία προβλέπονται από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις ή συνιστώνται και συγκροτούνται με διοικητικές πράξεις, λειτουργούν εντός του κανονικού ωραρίου εργασίας των οικείων Υπηρεσιών ή σε χρόνο που καλύπτεται από υπερωριακή απασχόληση και δεν καταβάλλεται καμία πρόσθετη αμοιβή ή αποζημίωση στα μέλη τους»
ε. μετατάξεις με ταυτόχρονη μεταφορά της θέσης
Σύμφωνα με το άρθρο 35 παρ. 5 του Ν. 4024/2011 : «Από την Έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου (27-10-2011), κατά τη διάρκεια εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής επιτρέπεται η μετάθεση ή μετάταξη υπαλλήλου, περιλαμβανομένων των μετατάξεων των άρθρων 69, 70 και 72 του Υπαλληλικού Κώδικα, και χωρίς να υπάρχει κενή οργανική θέση στην υπηρεσία, τον κλάδο ή τον φορέα που μετατάσσεται ή μετατίθεται, με ταυτόχρονη μεταφορά της θέσης που κατέχει ο υπάλληλος.»
Η καινοτομία που εισάγει ο Νέος Νόμος αφορά στη μεταφορά της οργανικής θέσης του μετατασσομένου και στη δυνατότητα πραγματοποίησης της μετάταξης, ακόμη και χωρίς να υφίσταται κενή οργανική θέση.
Β. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΝΟΜΟΥ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΑΝ ΑΚΟΜΑ
α. το ζήτημα των προαγωγών
Στο παράρτημα V2 του Νόμου Ν. 4046/2012: ΜΝΗΜΟΝΙΟ 2:Σύμβαση PSI, στο κεφάλαιο “Αποδοχές στο Δημόσιο Τομέα και διαχείριση ανθρωπίνων πόρων»” ορίζεται: “Η Κυβέρνηση αναθέτει μία εξειδικευμένη εκτίμηση του νέου μισθολογίου [Πρώτο τρίμηνο του 2012]. Αυτή η εκτίμηση επικεντρώνεται στις μισθολογικές ωριμάνσεις οι οποίες ενσωματώνονται στο νέο μηχανισμό προαγωγών. Εάν η εκτίμηση αποκαλύπτει οποιαδήποτε υπερβολική μισθολογική ωρίμανση στις αποδοχές, οι κανόνες προαγωγής αναπροσαρμόζονται προ του τέλους του 2012. Ουδεμία προαγωγή λαμβάνει χώρα προ της εκτιμήσεως και της αναπροσαρμογής των κανόνων προαγωγής.”
Δυνάμει της υπ’ αριθ. Αρ. Πρωτ. Δ5Β 1043649ΕΞ 2012/ 15-03-2012 απόφασης του Υπουργού Οικονομικών, αποφασίσθηκε η ανάθεση στην εταιρεία ΙCAP GROUP A.E της εκπόνησης μελέτης με αντικείμενο την αξιολόγηση των δημοσιονομικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του νέου Μισθολογίου-Βαθμολογίου (Ν.4024/11) στο Δημόσιο Τομέα για την περίοδο 2012-2020. Στόχος της μελέτης είναι να προσδιοριστεί και να εκτιμηθεί το κόστος /όφελος της εφαρμογής του νέου Μισθολογίου στην περίοδο 2012-2020, λαβαίνοντας υπ’ όψη το σύνολο των παραγόντων που θα το επηρεάσουν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρονικού αυτού διαστήματος. Οι προαγωγές που προβλέπει το άρθρο 7 παρ. 1 και 2 του Νόμου, ανεστάλησαν μετά την ψήφιση του Μνημονίου 2.
β. το ζήτημα της αξιολόγησης
Στο άρθρο 7 του Ν. 4024/11 προβλέπεται: «Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, η ικανότητα, η απόδοση ιδίως σε σχέση με τους προβλεπόμενους στόχους, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο μονάδας και η συμπεριφορά του υπαλλήλου στην υπηρεσία, αποτελούν αντικείμενο περιοδικής εκθέσεως αξιολόγησης, που συντάσσεται κάθε χρόνο…… Με το προεδρικό διάταγμα, που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο του παρόντος άρθρου, καθορίζονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες απαιτείται αξιολόγηση, ο χρόνος έναρξης και λήξης της αξιολόγησης, τα όργανα, η διαδικασία και ο τύπος αξιολόγησης, καθώς και η βαρύτητα των επί μέρους κριτηρίων για την προαγωγική εξέλιξη κλπ, ενώ προβλέπεται η διαδικασία συγκρότησης των Συμβουλίων Αξιολόγησης κατά φορέα, που διασφαλίζουν την ορθή εφαρμογή του συστήματος αξιολόγησης …»
Το προεδρικό αυτό διάταγμα δεν έχει ακόμη εκδοθεί, σε αντίθεση με τα προεδρικά διατάγματα περί διατήρησης των συστημάτων αξιολόγησης ειδικών κατηγοριών προσωπικού (υπάλληλοι του διπλωματικού κλάδου, κληρικοί κλπ)
γ. Το ζήτημα της αναγνώρισης της προϋπηρεσίας στον ιδιωτικό τομέα
Στο άρθρο 6 παρ. 4 του Νόμου προβλέπεται: «Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών, μπορεί να προβλέπεται η αναγνώριση για βαθμολογική και μισθολογική ένταξη και της προϋπηρεσίας στον ιδιωτικό τομέα των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέχρι επτά (7) έτη, κατ` ανώτατο όριο και υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο εδάφιο πέμπτο της παρούσας παραγράφου. Με το ίδιο διάταγμα ρυθμίζεται ο τρόπος και οι προϋποθέσεις αναγνώρισης αντίστοιχης προϋπηρεσίας και για τους υπηρετούντες, κατά την Έναρξη ισχύος του διατάγματος, υπαλλήλους και ρυθμίζεται κάθε αναγκαίο ζήτημα για την εφαρμογή της διάταξης του προηγούμενου εδαφίου.»
Το προεδρικό διάταγμα αυτό δεν έχει ακόμα εκδοθεί, κατά κατάφωρη παραβίαση των σχετικών δικαιωμάτων των Νοσηλευτών. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την κατ’ ανώτατο όριο αναγνώριση προϋπηρεσίας σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα 7 ετών συνολικά, καθιστά τη ρύθμιση υπέρμετρα αυστηρή, καταδεικνύοντας την προσπάθεια εξοικονόμησης χρημάτων που κρύβεται πίσω από τέτοιου είδους ρύθμιση. (Αναγνώριση του συνόλου της προϋπηρεσίας θα οδηγούσε σε κατάταξη του υπαλλήλου σε υψηλότερο βαθμό και μισθολογικό κλιμάκιο)
δ. Το ζήτημα αξιολόγησης και μονιμοποίησης των δοκίμων
Το νέο σύστημα αξιολόγησης και μονιμοποίησης των δοκίμων υπαλλήλων δεν έχει ακόμα εφαρμοσθεί, λόγω μη εκδόσεως του απαιτούμενου προεδρικού διατάγματος. Εφαρμοστέο μέχρι τη θέση ισχύ του νέου συστήματος κατάταξης και προαγωγών, είναι το άρθρο 40 του ισχύοντος ΥΚ, το οποίο προβλέπει την καταρχήν αυτοδίκαιη μονιμοποίηση των δοκίμων υπαλλήλων με τη συμπλήρωση της διετούς δοκιμαστικής υπηρεσίας. Το σαφώς αυστηρότερο σύστημα του ενιαίου βαθμολογίου δεν έχει τύχει ακόμα εφαρμογής, καθώς συνέχεται άμεσα με την υλοποίηση της στοχοθεσίας.
ε. Το Κίνητρο Επίτευξης Στόχων και Κίνητρο Επίτευξης Δημοσιονομικών Στόχων
Δυνάμει της υποπαραγράφου Γ.1. εδ.2 Ν.4093/2012: η εφαρμογή των διατάξεων περί απονομής κινήτρου επίτευξης στόχων αυτών ανεστάλη.
*******************************
Κάνοντας κριτική αποτίμηση του ενός έτους εφαρμογής του Νόμου, διαπιστώνουμε δυστυχώς την απόλυτα οικονομικοκεντρική τάση άμεσης εφαρμογής μόνον όσων διατάξεων είχαν οικονομικό ενδιαφέρον για την είσπραξη δημοσίων εξόδων ή την αποφυγή καταβολής αποζημιώσεων και επιδομάτων και την πλήρη αδράνεια ως προς την εφαρμογή των διατάξεων που έχουν ως συνέπεια την απονομή δικαιωμάτων.
Ειδικά σε σχέση με τις προαγωγές των υπαλλήλων είναι κατάφωρα παράνομο και αντισυνταγματικό να στερούνται οι υπάλληλοι τα δικαιώματά τους και να παρεμποδίζεται η υπηρεσιακή τους εξέλιξη εκ μόνου του γεγονότος ότι δεν πρέπει να δοθούν οι μισθοί που αντιστοιχούν στα ανώτερα μισθολογικά κλιμάκια στα οποία θα κατατάσσονταν οι προαχθέντες.
Η δε ανάθεση σε ιδιωτική εταιρία του έργου της αξιολόγησης επίτευξης των στόχων του Νόμου με ταυτόχρονη αναστολή όλων των προαγωγών με το δεύτερο μνημόνιο, αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα της υπολειτουργικότητας του κρατικού μηχανισμού. Δημιουργεί δε τεράστια ανασφάλεια, καθώς η νομοθετική και η εκτελεστική εξουσία αποδεικνύει εαυτόν ανίκανο, εκδίδοντας ένα μεταρρυθμιστικό νόμο, κατόπιν πολύμηνων διαβουλεύσεων και νομοπαρασκευαστικών επιτροπών και στη συνέχεια «παραδέχεται» ότι είναι αμφίβολη αυτή η ίδια η σκοπιμότητά του Νόμου αυτού, σχετικά με τους στόχους για την επίτευξη των οποίων ψηφίσθηκε.
Κλείνοντας, δυστυχώς οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι ένας νόμος πολλά υποσχόμενος αναφορικά με τη μεταρρύθμιση σε καίρια ζητήματα της υπηρεσιακής κατάστασης των δημοσίων υπαλλήλων, κατέληξε να είναι ένα ακόμα φοροεισπρακτικό μέσο και μια ακόμη απόδειξη της απόλυτης αβεβαιότητας που χαρακτηρίζει την τρέχουσα περίοδο.
