Η ΠΑ.ΣΥ.Ν.Ο. – Ε.Σ.Υ. απέστειλε καταγγελία προς το Υπουργείο Υγείας, κοινοποιώντας την παράλληλα στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και στις Εισαγγελίες Πρωτοδικών Αθήνας και Θεσσαλονίκης, σχετικά με την υπ’ αριθ, αρ. πρωτ.: Γ3α/Γ.Π.οικ.6388/1-2-2024 εγκύκλιο του Υφυπουργού Υγείας, καταγγέλλοντας τη διαδικασία εισαγωγής ατόμων κατόπιν εισαγγελικών εντολών και απαιτώντας την άμεση ανάκλησή της.
Αναλυτικά η καταγγελία:
Αξιότιμοι,
Με αφορμή την υπ’ αριθ, αρ. πρωτ.: Γ3α/Γ.Π.οικ.6388/1-2-2024 εγκύκλιο του Υφυπουργού Υγείας σχετικά με την διαδικασία εισαγωγής ατόμων κατόπιν εισαγγελικών εντολών στην οποία αναφέρεται: «…Προς διαφύλαξη των δικαιωμάτων των προσαγομένων αλλά και την προσήκουσα χρησιμοποίηση του αστυνομικού προσωπικού παρακαλείσθε όπως: «Α) Ο εφημερεύων ψυχίατρος καλείται προς παραλαβή του περιστατικού, το ταχύτερο δυνατόν, μετά την άφιξη στην νοσηλευτική μονάδα, αποφεύγοντας οιεσδήποτε τυχόν καθυστερήσεις. Β) Ο αστυνομικός υπάλληλος αποδεσμεύεται αμέσως μετά την έναρξη της διαγνωστικής διαδικασίαςΓ) Οιαδήποτε μετακίνηση του περιστατικού εντός ή εκτός της νοσηλευτικής μονάδας υποδοχής, γίνεται με δικά της μέσα και ευθύνη.», η ΠΑ.ΣΥ.Ν.Ο. – Ε.Σ.Υ. σας επισημαίνει τα ακόλουθα:
Όπως γνωρίζετε οι ερμηνευόμενες από την ως άνω Εγκύκλιο διατάξεις προβλέπουν θεωρητικά μια διαδικασία μεταφοράς και εισαγωγής των ασθενών που παρέχει τα εχέγγυα σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και κυρίως της ασφάλειας και προστασίας του ασθενούς και των εμπλεκομένων επαγγελματιών υγείας, αλλά ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ. Συγκεκριμένα: στο επικαλούμενο άρθρο 96Α του Νόμου 2071/1992 προβλέπεται: «.. β) Αμέσως μετά από την επίσκεψη του μικτού κλιμακίου, ακολουθεί η μεταφορά του φερόμενου ως ψυχικά ασθενή στην Μονάδα Ψυχικής Υγείας. Η μεταφορά πραγματοποιείται με κατάλληλα διαμορφωμένο όχημα της Κοινοτικής Μονάδας Ψυχικής Υγείας της παρ. 2 και με τη συνοδεία του ψυχίατρου και του νοσηλευτή. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η μεταφορά του φερόμενου ως ψυχικά ασθενή πραγματοποιείται, και με την συνοδεία αστυνομικής δύναμης, κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας και εφόσον ο ψυχίατρος με γραπτή βεβαίωση πιθανολογεί ότι θα απαιτηθεί, για την ασφάλεια του ασθενή ή τρίτων, η λήψη περιοριστικών μέτρων του ασθενή, προκειμένου για την αποφυγή επικείμενης αυτοκαταστροφικής ή ετεροκαταστροφικής συμπεριφοράς του, η οποία δεν μπορεί να αποφευχθεί με κατάλληλες τεχνικές αποκλιμάκωσης. Η Ελληνική Αστυνομία καλείται στη μεταφορά αποκλειστικά στην περίπτωση του τρίτου εδαφίου. γ) Σε κάθε περίπτωση, τόσο κατά την επίσκεψη όσο και κατά τη μεταφορά, μόνο ο αστυνομικός μπορεί να επιβάλει περιοριστικά μέτρα στον φερόμενο ως ψυχικά ασθενή, και μόνο κατ` εξαίρεση, ως έσχατη λύση, όταν η εφαρμογή τους είναι το μόνο διαθέσιμο μέσο που μπορεί να αποτρέψει άμεση ή επικείμενη βλάβη στον ασθενή ή σε τρίτους.»
Στη δε επικαλούμενη υπ΄αριθ. Γ3α,β/Γ.Π. οικ 72109/2022 ΚΥΑ προβλέπεται στο άρθρο 10: «.. 1. Αμέσως μετά από την έκδοση της παραγγελίας του αρμόδιου εισαγγελέα πρωτοδικών, και χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, εκκινεί η διαδικασία της μεταφοράς του φερόμενου ως ψυχικά ασθενή. 2. Κατά το πρώτο στάδιο της διαδικασίας της μεταφοράς, πραγματοποιείται επίσκεψη στον τόπο κατοικίας ή διαμονής του φερόμενου ως ψυχικά ασθενή, από μικτό κλιμάκιο. Το κλιμάκιο αποτελείται από έναν (1) ψυχίατρο ή παιδοψυχίατρο, έναν (1) νοσηλευτή και ένα (1) πρόσωπο με άδεια οδήγησης, προκειμένου να οδηγεί το κατάλληλα διαμορφωμένο όχημα, οι οποίοι περιλαμβάνονται σε κατάλογο του άρθρου 8 και απασχολούνται στην Κοινοτική Μονάδα Ψυχικής Υγείας, στην οποία απευθύνθηκε η παραγγελία (διαταγή) του αρμόδιου εισαγγελέα πρωτοδικών, και από έναν (1) αστυνομικό, ο οποίος επιλέγεται από το Αστυνομικό Τμήμα, στο οποίο απευθύνθηκε η παραγγελία (διαταγή) του αρμόδιου εισαγγελέα πρωτοδικών. Κατά το άρθρο11: «2. Η μεταφορά της παρ. 1 πραγματοποιείται με το κατάλληλα διαμορφωμένο όχημα της Κοινοτικής Μονάδας Ψυχικής Υγείας, με τη συνοδεία του ψυχιάτρου ή παιδοψυχιάτρου, του νοσηλευτή και του προσώπου με άδεια οδήγησης, προκειμένου να οδηγεί το κατάλληλα διαμορφωμένο όχημα, οι οποίοι συμμετέχουν στο μικτό κλιμάκιο της παρ. 2 του άρθρου 10. 3. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η μεταφορά της παρ. 1 πραγματοποιείται και με τη συνοδεία αστυνομικής δύναμης, κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας και εφόσον ο ψυχίατρος ή παιδοψυχίατρος με γραπτή βεβαίωση πιθανολογεί, ότι θα απαιτηθεί, για την ασφάλεια του ασθενή ή τρίτων, η λήψη περιοριστικών μέτρων του ασθενή, προκειμένου για την αποφυγή επικείμενης αυτοκαταστροφικής ή ετεροκαταστροφικής συμπεριφοράς του, η οποία δεν μπορεί να αποφευχθεί με κατάλληλες τεχνικές αποκλιμάκωσης. Η Ελληνική Αστυνομία καλείται στη μεταφορά της παρ. 1 αποκλειστικά στην περίπτωση αυτή. Η εισαγγελική παραγγελία του πρώτου εδαφίου είτε αποτελεί νέα εισαγγελική παραγγελία σε σχέση με την παραγγελία του άρθρου 9, είτε είναι δυνατόν, κατ` εκτίμηση του αρμοδίου εισαγγελέα πρωτοδικών, η παραγγελία του άρθρου 9 να περιλαμβάνει εξαρχής διάταξη περί συνοδείας από αστυνομική δύναμη, εφόσον συνταχθεί η γραπτή βεβαίωση του πρώτου εδαφίου. Η αστυνομική δύναμη, με τη συνοδεία της οποίας πραγματοποιείται η μεταφορά της παρ. 1, αποτελείται κατ` ελάχιστο όριο από έναν (1) αστυνομικό, και κατ` ανώτατο όριο από δύο (2) αστυνομικούς και ένα (1) όχημα της αρμόδιας αστυνομικής αρχής»/.
Σε αντίθεση με τις ανωτέρω προβλέψεις οι οποίες κατά το χρόνο θέσπισής τους φάνταζαν εξαιρετικά ελπιδοφόρες, αυτές ουδέποτε εφαρμόστηκαν στο σύνολό τους, μην εκπληρώνοντας το σκοπό του Νομοθέτη για την ασφαλή μεταφορά και νοσηλεία των ανωτέρω ασθενών. Τα οχήματα των Κοινοτικών Μονάδων Ψυχικής Υγείας (κινητές Μονάδες) ουδέποτε λειτούργησαν και ουδέποτε στελεχώθηκαν και γνωρίζετε καλά ότι τα συγκεκριμένα στάδια της διαδικασίας στην πράξη ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΝΤΑΙ, με αποτέλεσμα να είναι άκρως απαραίτητη η συνοδεία του ψυχικά ασθενή από τα αστυνομικά όργανα, έως την εισαγωγή και τοποθέτηση του στο νοσηλευτικό τμήμα που επρόκειτο να νοσηλευθεί. Οι αστυνομικοί συνοδεύουν τον ασθενή στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, αυτός εξετάζεται εκεί από τους εφημερεύοντες ψυχιάτρους, σε συνεργασία με τη διεπιστημονική ομάδα επαγγελματιών ψυχικής υγείας και εφόσον κρίνεται ότι χρήζει νοσηλείας, οι αστυνομικοί συνοδεύουν και μεταφέρουν τον ασθενή στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, στο τμήμα εισαγωγής, με το περιπολικό παρέχοντας την απαραίτητη ασφάλεια τόσο στον ίδιο, όσο και στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, καθώς όπως γνωρίζετε η πλειοψηφία των κτιριακών δομών, ειδικά στα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία είναι χωροταξικά διαμοιρασμένη σε τεράστιες εκτάσεις με «περίπτερα» (π.χ. ΨΝΑ, Δρομοκαΐτειο, ΨΝΘ) και σε αρκετές περιπτώσεις ισχύει το ίδιο και για τα Γενικά Νοσοκομεία, όπως στην περίπτωση της Ψυχιατρικής Κλινικής του Γ.Ν.Ν.Ι. «ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΕΙΟΝ – ΠΑΤΗΣΙΩΝ». Το συγκεκριμένο αυτό γεγονός, το οποίο σαφώς και γνωρίζετε, δεν το λάβατε καν υπόψιν κατά την έκδοση της Εγκυκλίου.
Η διαδικασία απαλλαγής των αστυνομικών από τα καθήκοντα τους και αποχώρησής τους προ της εισαγωγής του ασθενούς σε τμήμα, χωρίς να έχει τηρηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία, καταδεικνύει έλλειψη σεβασμού και εκτίμησης στο έργο των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, οι οποίοι μάχονται καθημερινά για την ποιοτική παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας εν τω μέσω τραγικής υποστελέχωσης και θέτει σε σοβαρή διακινδύνευση την υγεία και ασφάλεια του ιδίου του ασθενούς, των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, των λοιπών ασθενών και των συνοδών που βρίσκονται εκείνη την ώρα στο χώρο του ΤΕΠ, δεδομένης και της μεγάλης επισκεψιμότητας του συγκεκριμένου Τμήματος κατά τη διάρκεια των εφημεριών.
Η ανωτέρω Εγκύκλιος παραγνωρίζει την πραγματικότητα και τα ήδη εκτεταμένα προβλήματα της εν μέρει εφαρμοζόμενης διαδικασίας μεταφοράς και εισαγωγής των ψυχικά πασχόντων για νοσηλεία και αποδεσμεύει τα αστυνομικά όργανα, χωρίς καμία πρόβλεψη σχετικά με τα μέτρα ασφαλείας που θα απαιτηθούν στη συνέχεια, αναθέτοντας με λογικό άλμα σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας (κυρίως ιατρούς και νοσηλευτές) την ευθύνη, σε ακατάλληλες δομές, εν μέσω τραγικής υποστελέχωσης και με πλήρη απουσία έστω εκπαιδευμένου προσωπικού, παραμερίζοντας αφήνοντας την ασφάλεια ασθενών και επαγγελματιών ψυχικής υγείας.
Για μια ακόμη φορά, οι ευθύνες μετακυλυόνται στους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, οι οποίοι θεωρούνται με περισσή ευκολία «η λύση» για κάθε παθογένεια του ΕΣΥ και οι οποίοι καλούνται πέραν του επιστημονικού έργου τους, να παρέχουν και υπηρεσίες ασφαλείας, ενώ είναι προδήλως παράνομη η ανάθεση καθηκόντων φύλαξης και τήρησης της τάξης που ανήκει κατά νόμον μόνο στην ΕΛΑΣ.
Επειδή πρόκειται για ένα εξαιρετικά σοβαρό θέμα δημόσιας ασφάλειας και προστασίας της δημόσιας υγείας, τόσο για τους ίδιους τους ασθενείς, όσο και για τους συνοδούς και τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ανά πάσα στιγμή, με παντελή αγνόηση αφενός της σωματικής τους ακεραιότητας κι αφετέρου της παροχής ενός ασφαλούς θεραπευτικού και εργασιακού περιβάλλοντος, σας καλούμε όπως άμεσα επανεκτιμήσετε την πραγματική – και όχι την ιδανική επί της οποίας εξεδόθη η Εγκύκλιος- κατάσταση στις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και στα Δημόσια Νοσοκομεία που δέχονται τις ανωτέρω εισαγωγές και άμεσα ανακαλέσετε την ανωτέρω Εγκύκλιο.
Η ΠΑ.ΣΥ.Ν.Ο. – Ε.Σ.Υ. δηλώνει τη διαθεσιμότητά της προς το Υπουργείο Υγείας και επί του συγκεκριμένου θέματος, ώστε να συμβάλλει με ρεαλιστικές προτάσεις για τη διασφάλιση της παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας, προς του πολίτες μέσα σ’ ένα ασφαλές και θεραπευτικό πλαίσιο για όλους.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο Πρόεδρος Ο Γεν. Γραμματέας
Γεώργιος Αβραμίδης Τζαννής Πολυκανδριώτης