Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Σχολικών Νοσηλευτών, αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.), θεωρεί αναγκαίο να τοποθετηθεί επί των πρόσφατων δηλώσεων του Υπουργού Υγείας κ. Άδωνι Γεωργιάδη σχετικά με τον θεσμό του Σχολικού Νοσηλευτή.
Η σχολική νοσηλευτική δεν αποδυναμώνει το Ε.Σ.Υ.· αντίθετα, το ενισχύει λειτουργικά, καθώς αποτελεί προέκταση της Δημόσιας Υγείας μέσα στην κοινότητα. Σε μια εποχή όπου τα χρόνια νοσήματα αυξάνονται συνεχώς και οι ανάγκες πρόληψης και φροντίδας είναι μεγαλύτερες από ποτέ, η παρουσία του σχολικού νοσηλευτή είναι καθοριστική. Επιτρέπει την έγκαιρη αξιολόγηση και διαχείριση των περιστατικών στο σχολικό περιβάλλον, μειώνοντας την άσκοπη επιβάρυνση των νοσοκομείων. Παράλληλα προάγει τη συνολική ψυχική και σωματική ευεξία του σχολικού πληθυσμού, μειώνει τη νοσηρότητα με αποτέλεσμα την μείωση των δημόσιων δαπανών.
Η αποχώρηση νοσηλευτών από το Ε.Σ.Υ. δεν συνδέεται με την ύπαρξη του θεσμού του Σχολικού Νοσηλευτή, αλλά με βαθύτερα και διαχρονικά προβλήματα του συστήματος υγείας, τα οποία έχουν οδηγήσει πολλούς νοσηλευτές σε επαγγελματική κόπωση, απογοήτευση, σταδιακά σε αποστασιοποίηση και τελικά σε αποχώρηση από το σύστημα υγείας.
Οι παράγοντες που οδηγούν στην αποχώρηση των νοσηλευτών είναι πολυδιάστατοι και τεκμηριωμένοι, περιλαμβάνοντας την υποστελέχωση και την εξουθένωση από την εργασία με ανεπαρκές προσωπικό, τις συνεχείς βάρδιες και την ελάχιστη ανάπαυση, τις χαμηλές αμοιβές, τις απλήρωτες υπερωρίες, τα οφειλόμενα ρεπό και την απουσία κινήτρων που καθιστούν το επάγγελμα μη ελκυστικό, την ηθική και ψυχολογική φθορά που προκαλεί η συνεχής πίεση χωρίς επαρκείς υποστηρικτικές δομές, καθώς και την απουσία επαγγελματικής αναγνώρισης και προοπτικής εξέλιξης.
Όταν οι συνθήκες αυτές παραμένουν άλυτες, είναι φυσικό οι νοσηλευτές να αναζητούν εναλλακτικούς δρόμους επαγγελματικής και προσωπικής ισορροπίας. Πολλοί, απογοητευμένοι από το περιβάλλον του δημόσιου συστήματος, στρέφονται προς τον ιδιωτικό τομέα, όπου απολαμβάνουν καλύτερες συνθήκες εργασίας, σταθερές απολαβές και πρόσθετα οικονομικά οφέλη, όπως 13ο και 14ο μισθό, ενώ ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός επιλέγει να αλλάξει εντελώς επαγγελματική κατεύθυνση, εγκαταλείποντας τον χώρο της υγείας.
Το φαινόμενο της αποχώρησης από το Ε.Σ.Υ. είναι πολύ ευρύτερο και ανησυχητικό. Πολλοί νοσηλευτές, απόφοιτοι των ελληνικών πανεπιστημίων, επιλέγουν να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό, όπου οι συνθήκες εργασίας είναι αξιοπρεπείς και το επάγγελμα αναγνωρίζεται ουσιαστικά.
Ταυτόχρονα, οι νοσηλευτικές σχολές της χώρας μας δεν προσελκύουν πλέον επαρκή αριθμό νέων φοιτητών, καθώς η νοσηλευτική παύει να αποτελεί ελκυστική επιλογή για τη νέα γενιά. Εάν αυτή η τάση συνεχιστεί, η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με σοβαρή έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού. ·
Οι Σχολικοί Νοσηλευτές δεν εγκαταλείπουν το Ε.Σ.Υ. αναζητώντας «ηπιότερες συνθήκες εργασίας».
Η πλειονότητα εργάζεται ως αναπληρωτές, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και διακοπή εργασίας κατά τη θερινή περίοδο, γεγονός που δεν αποτελεί προσωπική επιλογή, αλλά συνέπεια της μορφής απασχόλησης. Αν πράγματι οι «ηπιότερες συνθήκες εργασίας» ήταν το κίνητρο, οι νοσηλευτές δεν θα αποδέχονταν αυτή την εργασιακή ανασφάλεια και το διαρκές άγχος της επαναπρόσληψης.
Τα ζητήματα της αποχώρησης και της έλλειψης νοσηλευτών αποτελούν διεθνές φαινόμενο, που απασχολεί συστηματικά τους παγκόσμιους και ευρωπαϊκούς οργανισμούς υγείας. Τα θέματα αυτά τέθηκαν εκτενώς και στη χώρα μας, στο 3ο Διεθνές Συνέδριο Ρυθμιστικών Αρχών Νοσηλευτικής, όπου αναδείχθηκε ότι η έλλειψη νοσηλευτών είναι παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί διακρατικές πολιτικές συνεργασίες και στοχευμένες παρεμβάσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, το EU4Health αποτελεί το πρόγραμμα-ομπρέλα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Υγεία (2021–2027), το οποίο χρηματοδοτεί δράσεις για την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, την ανθεκτικότητα του ανθρώπινου δυναμικού και την αντιμετώπιση των ελλείψεων προσωπικού.
Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε ευρωπαϊκά προγράμματα και συνεργασίες, όπως το Health IQ και το Nursing Action, που υλοποιούνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO Europe) και εστιάζουν στην καταγραφή, ανάλυση, προσέλκυση και διατήρηση νοσηλευτών στα συστήματα υγείας. Τα προγράμματα αυτά εφαρμόζονται σε πολλές χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, και αναγνωρίζουν την ανάγκη για θεσμική στήριξη και ενδυνάμωση του νοσηλευτικού επαγγέλματος.
Διεθνώς, καμία χώρα δεν έχει θεωρήσει τον θεσμό του Σχολικού Νοσηλευτή αιτία αποδυνάμωσης των συστημάτων υγείας, αντιθέτως, στις χώρες όπου ο θεσμός αυτός είναι ανεπτυγμένος, αναγνωρίζεται ως σημαντικός πυλώνας πρόληψης και δημόσιας υγείας.
Το πρόβλημα επομένως δεν είναι ο Σχολικός Νοσηλευτής,· είναι οι συνθήκες που ωθούν τον νοσηλευτή να αποχωρεί, οι οποίες απαιτούν ουσιαστική αντιμετώπιση και πολιτική βούληση.
Οι Σχολικοί Νοσηλευτές και οι Κλινικοί Νοσηλευτές ανήκουν στο ίδιο σώμα και υπηρετούν τον ίδιο σκοπό, τη φροντίδα και τη διασφάλιση της Δημόσιας Υγείας. Με σεβασμό, αλληλοεκτίμηση και συνεργασία, εργάζονται από διαφορετικά περιβάλλοντα για την εύρυθμη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Η λύση δεν είναι η αποδυνάμωση θεσμών που λειτουργούν, αλλά η επένδυση στους ανθρώπους που υπηρετούν τη Δημόσια Υγεία. Ο Σχολικός Νοσηλευτής συμβάλλει εξίσου στην προστασία και την ενίσχυση της Δημόσιας Υγείας κρατώντας τη ζωντανή, στην πρώτη γραμμή μέσα στο σχολείο.
Με πνεύμα συνεργασίας και σεβασμού προς όλους τους συναδέλφους, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Σχολικών Νοσηλευτών παραμένει διαθέσιμος για διάλογο και συνδιαμόρφωση πολιτικών που θα ενισχύουν, αντί να διαχωρίζουν, τα κρίσιμα πεδία της Υγείας και της Εκπαίδευσης.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο του ΠΑ.ΣΥ.Σ.ΝΟ.
Η Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας
Πρωτόπαππα Αθηνά Τσιμούρης Κωνσταντίνος
